YENİ YARGI REFORMU NELER GETİRİYOR

İnsan Hakları Eylem Planı Tanıtım Konferansında Cumhurbaşkanımız Erdoğan, yargı reformuyla ilgili birtakım açıklamalar yapmıştır.

Erdoğan açıklamasında, yargıya olan güven her geçen gün azaldığını, bu durumdan son derece rahatsız olduklarını, yeni ve köklü bir yargı reformuna ihtiyaç olduğunu dile getirmiştir. Konuşmasında yapılması düşünülen yargı reformlarının üst başlığı şu şekildedir:

Avukatların, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruları elektronik ortamda yapabilmelerine imkân sağlanmakta, adalete olan erişim kolaylaştırılmaktadır. İddianamelerin mağdur ve müştekilere de tebliği uygulamasına başlanması planlanmaktadır.

CMK 100. Maddede sayılan bir takım katalog suçlarda tutuklama nedeninin var olduğu kabul edilmekte iken, yapılması düşünülen değişiklikle birlikte suçun işlendiğine dair kuvvetli şüpheyi gösterir “Somut delilin varlığı” şartı getirilmiştir. Tutuklama kararının verilmesi daha zor koşullara bağlanacaktır. Sulh ceza hakimliklerinin tutuklama ve diğer koruma tedbirlerine ilişkin kararlarına karşı dikey itiraz usulü getirilmekte, böylelikle sulh ceza hakimliğinin verdiği kararların, üst mahkeme tarafından denetimine imkan tanınacaktır.

Yargıdaki Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı, Ticaret Mahkemesi Başkanı, İdare Mahkemesi Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı gibi ünvanlı görevler için belirli kıdem şartı aranacak  ve bu şekilde  mahkeme kararlarındaki hatalar en aza indirilmeye çalışılacaktır. Hakim Savcı yardımcılığı ve mahkeme uzmanlığı müessesesi getirilecektir. İcra daireleri kağıtsız elektronik sisteme geçmiştir.

Şikâyete bağlı suçlarda açıklamalı davetiye tebliğine rağmen mazeretsiz olarak duruşmaya gelinmemesi halinde, davanın düşürülmesine ilişkin değişiklik düşünülmektedir. Böylece uzun süren ve sürüncemede bırakan davalar daha hızlı neticelenmiş olacaktır.

Tek taraflı ısrarlı takip fiillerini ayrı bir suç olarak düzenlenecek, şiddet mağduru kadınlara ücretsiz avukat yardımı sağlanacaktır. Çocuk Mahkemelerinde hakim, savcı ve avukatların cübbe giymemeleri sağlanacak ve çocukların psikolojisine uygun daha modern mahkeme düzeni oluşturulacaktır. İletişimin tespiti ve dinlenmesi şeklindeki koruma tedbiriyle elde edilen kayıtların, beraat kararı verilmesi halinde, yok edilmesini sağlanacaktır.

Hâkim, savcı ve avukat adaylarına Anayasa Mahkemesi’nde staj imkanı geliyor ve yargının üç temel sac ayaklarının daha bilgili olarak mesleğe başlanması sağlanacaktır.Adalet Meslek Yüksek Okulu yalnızca örgün eğitim şeklinde alınacak ve Hukuk Fakültelerinin öğretim süresi 5 yıla çıkarılacaktır.

Türk Ceza Kanunu’nda “mal, eşya” olarak değerlendirilen hayvanların, artık bir “Canlı” olduğunu kabul eden ve buna göre hayvanlara karşı işlenen suçlara cezai müeyyide getiren bir yasa değişikliği düşünülmektedir.

Yapılması düşünülen Yargı Reformu olumlu karşılıyoruz. Ancak mevzuattaki değişikliklerden ziyade uygulamanın nasıl yapıldığı daha çok önem arz etmektedir. Bu noktada Montesquieu’den ilhamla ünlü İsviçreli hukukçu Jhering’in “Ben bir ülkede kanunların iyi olup olmadığına bakmam; iyi uygulanıp uygulanmadığına bakarım” şeklindeki yorumuna atfen, yapılması düşünülen değişikliklerin kağıt üzerinde kalmamasını diliyoruz.

Av. Mehmet Sami UZUN